Laatste revisiedatum: 17/08/2020
Wat houdt de maatregel in
Het ETS-innovatiefonds is een Europees financieringsprogramma. Het doel van het fonds is door het subsidiëren van demonstratieprojecten industriële oplossingen naar de markt te brengen die Europa koolstofneutraal helpen maken. Het fonds wordt gevoed door:
- De opbrengst van de veiling van 450 miljoen emissierechten binnen het EU ETS in de periode 2020 tot 2030;
- De niet-gespendeerde fondsen van het vroegere NER-300 fonds.
Het totale beschikbare bedrag van het innovatiefonds is dus afhankelijk van de prijs bij de veiling van de emissierechten, maar er zal vermoedelijk rond de 10 miljard euro beschikbaar zijn in de periode 2020-2030.
De Europese Commissie lanceerde haar eerste oproep op vrijdag 3 juli 2020. Deze eerste oproep is technologieneutraal (dus geen oproep voor een specifieke technologie of sector) voor grootschalige projecten (kapitaaluitgaven hoger dan 7,5 miljoen euro). Voor deze eerste oproep is meer dan 1 miljard euro ter beschikking. Volgens de voorziene timing zou de Europese Commissie de eerste subsidies toekennen in het vierde kwartaal van 2021.
De verwachting is dat begin 2021 een oproep voor kleinschalige projecten (kapitaaluitgaven lager dan 7,5 miljoen euro) en midden 2021 een algemene tweede oproep gelanceerd zal worden.
Wie komt in aanmerking
Alle bedrijven, organisaties en instellingen die een demonstratieproject opzetten dat binnen de scope van het ETS-innovatiefonds valt, kunnen een subsidie aanvragen. De subsidie is dus niet beperkt tot de bedrijven die onder het Europees emissiehandelssysteem (EU ETS) vallen.
Wat komt in aanmerking
De Europese Commissie geeft subsidies voor demonstratieprojecten gericht op:
- Innovatieve koolstofarme technologieën, processen en producten, en milieuveilige afvang en gebruik van CO2 (CCU) in industriële sectoren die zijn opgenomen in bijlage I van de Europese richtlijn die het systeem van emissiehandel voor vaste installaties en luchtvaartoperatoren regelt (EU ETS-richtlijn);
- Milieuveilige afvang en opslag van CO2 (CCS);
- Innovatieve technologieën voor hernieuwbare energie en energieopslag.
De scope van het fonds is dus ruim: er zijn weinig verdere bepalingen over het type projecten dat in aanmerking komt voor steun.
Omvang steun
De subsidie bedraagt maximaal 60% van de relevante kosten van een project. De relevante kosten zijn de additionele kosten voor de bouw en de exploitatie van de projectinstallatie gedurende 10 jaar na aanvang van het project in vergelijking met een referentiescenario. De berekening is gebaseerd op een analyse van de kapitaaluitgaven en de exploitatiekosten en -baten.
De subsidie mag gecombineerd worden met andere complementaire (Europese) financieringsbronnen, zoals de financiering van Horizon Europe, de investeringsinstrumenten van InvestEU of de instrumenten van Connecting Europe Facility voor de uitrol van sleutelinfrastructuur.
De Europese Commissie zal de subsidies uitbetalen als een forfaitair bedrag. De contractuele documentatie zal de precieze uitbetalingsmodaliteiten vastleggen, maar de projecten kunnen tot 40% van de subsidie (die maximaal 60% van de relevante kosten bedraagt) ontvangen bij de ‘financial close’, zonder dat daar verdere voorwaarden aan verbonden zijn. De uitbetaling van het resterend bedrag is afhankelijk van de geverifieerde vermeden BKG-emissies tot 10 jaar na inbedrijfstelling, volgens een schema vastgelegd in de contractuele documentatie. Om het volledige subsidiebedrag te ontvangen, moeten de projecten minstens 75% van de voorziene BKG-emissievermijding realiseren.
Aanvraagprocedure
De Europese Commissie zal in de periode 2020-2030 verschillende oproepen lanceren en werkt daarvoor samen met de lidstaten en de sectororganisaties.
De aanvraag- en selectieprocedure zal in twee fasen verlopen en aan de hand van 5 selectiecriteria:
- Vermeden broeikasgasemissies
- Mate van innovativiteit
- Projectmaturiteit
- Schaalbaarheid
- Kostenefficiëntie
In een eerste fase kunnen projectontwikkelaars een ‘blijk van belangstelling’ (expression of interest) indienen. De Europese Commissie stelt daarop een lijst samen van de projecten die voldoen aan de minimumvereisten voor selectiecriteria 1 tot en met 3, en nodigt de aanvragers van die projecten uit een volledige aanvraag in te dienen.
Als de Europese Commissie concludeert dat een project beantwoordt aan de selectiecriteria 1 en 2, maar niet aan criterium 3, beoordeelt zij of het project het potentieel heeft om na verdere ontwikkeling wel te beantwoorden aan alle selectiecriteria. Aan projecten die dat potentieel hebben, kan de Europese Commissie bijstand bij de ontwikkeling van het project (project development assistance of PDA) toewijzen.
In een tweede fase zal de Europese Commissie de projecten waarvoor een volledige aanvraag is ingediend, evalueren en rangschikken aan de hand van al de selectiecriteria. Tenslotte stelt ze een lijst met voorgeselecteerde projectenop.
De Europese Commissie consulteert de lidstaten nog over de lijsten met voorgeselecteerde projecten, maar de uiteindelijke beslissing over de toekenning van PDA en subsidies ligt bij de Europese Commissie zelf.
Projectaanvragen worden ingediend via het EU Funding and Tenders portal.
Contact
Projectontwikkelaars moeten hun blijk van belangstelling en volledige aanvraag rechtstreeks bij de Europese Commissie indienen. De Vlaamse overheid zet in op promotie, informatieverspreiding en ondersteuning van (consortia van) bedrijven met demonstratieprojecten die in aanmerking komen voor steun van het innovatiefonds. Departement Omgeving, het agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO), departement Economie, Wetenschap en Innovatie en het Vlaams Energieagentschap (VEA) werken daarvoor samen met de speerpuntclusters Catalisti, Flux50 en de Blauwe Cluster.
Departement Omgeving volgt op Europees niveau de totstandkoming van de specifieke modaliteiten van de oproepen en houdt potentiële projectontwikkelaars op de hoogte van de ontwikkelingen rond het ETS-innovatiefonds, bijvoorbeeld met nieuwsbrieven.
VLAIO brengt zijn ervaringen inzake staatssteunregels, projectbegeleiding en communicatie in. VLAIO zal bijvoorbeeld samen met de projectontwikkelaars de mogelijkheden tot cofinanciering van de projecten onderzoeken.
Departement Economie, Wetenschap en Innovatie zorgt voor verduidelijking en goede afstemming met andere Europese fondsen.
Potentiële projectontwikkelaars krijgen het aanbod voor 1-op-1-begeleiding.
Bart De Caesemaeker en Pascal Verheye
Agentschap Innoveren & Ondernemen
Entiteit Europese en Internationale Samenwerking
Adres
Koning Albert II-laan 35 bus 12
1030 Brussel
België
T 02 432 43 34
E-mail: pascal.verheye@vlaio.be - bart.decaesemaeker@vlaio.be
Website: www.enterpriseeuropevlaanderen.be
De EIC accelerator is de opvolger van het SME-instrument en richt zich tot kmo’s die innovatief zijn.
Hier kunt u de infographic dowloaden pdf bestandsmei_2017_final_web.pdf (399 kB)